Cynhalion ni sesiwn Gyrfaoedd STEM lle clywodd disgyblion Blwyddyn 6 Ysgol Gynradd New Inn ym Mhont-y-pŵl bopeth am y swyddi sydd ar gael yn y sectorau STEM a pha lwybr gyrfa y gallant ei ddilyn i gael y rolau hyn. Dilynwyd y sesiwn gan sesiwn holi ac ateb ddiddorol, a dyma beth ddysgon ni:
- A fydd swyddi STEM yn newid dros amser? Sut olwg sydd ar y dyfodol ar gyfer gyrfaoedd mewn STEM?
Yn sicr! Swyddi STEM yw rhai o’r swyddi sy’n newid ac sy’n datblygu fwyaf cyflym, a’r rheswm am hyn yw eu bod wedi’u cysylltu’n gryf â thechnoleg. Mae technoleg yn newid yn gyflym iawn – dychmygwch sut mae ffonau symudol wedi newid ers i chi ddechrau yn yr ysgol, neu gofynnwch i oedolyn sut oedd cyfrifiaduron yn edrych pan oedden nhw yn yr ysgol, fe welwch eu bod wedi newid mewn llawer o wahanol ffyrdd.
Mae gwell dechnoleg hefyd yn golygu bod cost technoleg wedi gostwng yn sylweddol, felly mae cyfrifiaduron a pheiriannau eraill wedi dod yn rhatach i'w gwneud, ac felly'n hygyrch i fwy o bobl. Yn enwedig y rhai mewn gwledydd sy'n datblygu.
Mae angen i swyddi STEM newid ac esblygu ynghyd â gwell technoleg; mae angen i bobl wybod sut i ddefnyddio offer newydd, mae swyddi newydd yn cael eu creu mewn meysydd technoleg newydd (meddyliwch am ynni gwyrdd), a gall rhai hen swyddi ddiflannu.
Mae dyfodol gyrfaoedd mewn STEM yn ddisglair, bydd wastad swyddi STEM ar gael a bydd wastad galw am bobl â sgiliau a gwybodaeth STEM, yr hyn nad ydym yn ei wybod yw sut olwg fydd ar y swyddi hynny.
Allwch chi ddychmygu beth allech chi fod yn ei wneud fel swydd ymhen 20 mlynedd? Ydych chi'n meddwl y bydd cyfrifiaduron yn edrych yr un peth? Byddwch chi'n gweithio ar rywbeth nad yw hyd yn oed wedi'i ddyfeisio eto?
Dyma rai ystadegau diddorol a ddewiswyd â llaw o'r ffynonellau mwyaf dibynadwy:
- Mae tua 1.35 miliwn o gwmniau technoleg newydd ledled y byd.
- Dylai'r nifer o ddyfeisiau sy'n casglu, dadansoddi a rhannu data gyrraedd 50 biliwn erbyn 2030.
- Mae cyfradd treiddiad rhyngrwyd byd-eang tua 63%.
- Mae gallu cyfrifiadurol a phrosesu trawiadau cyfrifiaduron yn cyrraedd ffigurau dwbl bob 18 mis.
- Bydd y byd yn cynhyrchu 463 ecsabeit o ddata erbyn 2025.
- Erbyn 2030, bydd 500 biliwn o ddyfeisiau wedi'u cysylltu â'r we
- Mae 5 biliwn o bobl yn defnyddio'r we
Ffynhonnell: How Fast Is Technology Advancing in 2023? (techjury.net)
Am ragor o wybodaeth am ddatblygiadau technoleg, darllenwch yr erthyglau hyn: Technological Change – Our World in Data, How Fast Is Technology Advancing in 2023? (techjury.net)
2. Pam yw STEM yn bwysig yn ein cymdeithas? Sut fyddai ein cymdeithas yn edrych heb STEM?
Allwch chi ddychmygu'r byd heb yr olwyn? Heb y cyfrifiadur? Heb belydrau-x? Heb drydan? Byddai hwn yn fyd heb STEM.
Unrhyw beth rydyn ni'n ei ddefnyddio i wneud ein bywydau ychydig yn haws - defnyddio peiriant golchi dillad, cymryd cawod, cymryd meddyginiaeth, gyrru i'r ysgol - mae'r rhain i gyd yn bethau sydd wedi'u datblygu gan bobl mewn STEM ac mewn swyddi STEM.
Cofiwch mae STEM yn sefyll am Wyddoniaeth, Technoleg, Peirianneg a Mathemateg. Pam fod y pethau hyn yn bwysig i'n cymdeithas? Dyma ychydig o resymau i ddechrau:
Gwyddoniaeth – Mae gwyddonwyr yn helpu i wella clefydau a datblygu brechlynnau, maen nhw’n gwella’r dŵr rydyn ni’n ei yfed a’r aer rydyn ni’n ei anadlu.
Technoleg - Mae technolegwyr yn dylunio cyfrifiaduron a ffonau symudol, yn sicrhau bod eich Sat Nav yn gweithio, yn ein helpu ni i ddod o hyd i wybodaeth ar-lein ac wedi mynd â ni i'r Lleuad.
Peirianneg – Mae peirianwyr yn adeiladu ceir gwell a chyflymach, yn dylunio paneli solar a thyrbinau gwynt i gynhyrchu trydan gwyrdd, adeiladu tai, ffyrdd a phontydd gwyrddach a gwell.
Mathemateg – Mae mathemategwyr yn datrys problemau mawr, yn edrych ar ddata i helpu i ragweld newidiadau yn y tywydd, neu farchnadoedd arian byd-eang a chynyddu ein dealltwriaeth fathemategol o'r byd.
Os hoffech chi ddarllen rhagor am hyn, edrychwch ar yr erthygl hon: What would the world look like without the wheel and other everyday objects? – BBC Bitesize
Athrawon, dyma rai adnoddau sy'n trafod y pwnc: A world without STEM
3. Pam yw hi'n bwysig i addysgu menywod am swyddi STEM?
Mae gennym ni i gyd ddelwedd ystrydebol o rywun sy’n gweithio ym maes STEM. Ac rydym yn gwybod bod angen herio hynny.
Oherwydd sut mae cymdeithas wedi gweld menywod yn y gorffennol, a sut mae swyddi STEM wedi cael eu hystyried yn draddodiadol i ddynion yn unig, neu’n fwy addas i ddynion (ni chaniatawyd i fenywod dderbyn Gradd tan ddiwedd y 1800au). Y merched cyntaf i fynychu’r brifysgol oedd y rhai a oedd yn astudio meddygaeth yng Nghaeredin ym 1869, ond ni ddyfarnwyd graddau iddynt tan 2019 (rhagor o wybdoaeth ymaYm 1877, pasiwyd deddf i ganiatáu i fenywod astudio a derbyn graddau, a'r brifysgol gyntaf i ddyfarnu graddau i fenywod oedd Prifysgol Llundain ym 1878. Cymharwch hyn â dynion sy'n astudio ym Mhrifysgol Rhydychen ers 1096!
Rydym i gyd yn ymwybodol bod menywod a dynion heddiw yn gyfartal yn eu gallu i weithio mewn gyrfaoedd STEM, ond mae traddodiadau cryf, ystrydebau a rhagfarnau yn y maes o hyd a all ei gwneud yn anoddach i fenywod gael eu derbyn mewn amgylchedd STEM.
Gall pawb, waeth beth fo’u rhyw, ffynnu a llwyddo mewn gyrfa STEM, ac mae hyrwyddo’r cyfleoedd hyn yn benodol i fenywod a merched yn un ffordd o sicrhau bod mwy o fenywod yn ymuno â byd STEM. Ffyrdd eraill o ysbrydoli menywod a merched i dorri’r stereoteipiau yw darparu mwy o fodelau rôl STEM benywaidd i bobl ifanc, rhoi mynediad i ferched at fwy o weithgareddau a phynciau STEM pan fyddant yn yr ysgol, ac addysgu dynion a bechgyn bod STEM ar gyfer pawb o unrhyw ryw!
Meddyliwch am y pethau a allai eich atal rhag gweithio ym maes STEM. A allwch chi feddwl am ffyrdd o gael gwared ar y rhwystrau hyn?
4. Beth yw'r swyddi STEM mwyaf poblogaidd?
Mae’n anodd dweud beth yw’r swyddi STEM mwyaf poblogaidd, gan y bydd gan bawb eu dewis personol eu hunain, ond gallwn edrych ar y swyddi mwyaf cyffredin mewn STEM yng Nghymru a’r DU, fel eich bod yn gwybod pa swyddi sydd ar gael yn y gwahanol feysydd STEM.
Felly efallai mai’r cwestiwn ddylai fod – Pa swyddi sydd ar gael mewn STEM? Neu Pa swyddi STEM sy'n talu fwyaf?
Yn ôl Business Wales, yn 2022 roedd angen ar Gymru mwy o...
Genetegwyr, Therapyddion, Cemegwyr, Peirianwyr, Nyrsys, Technegwyr Medrus, Technolegwyr Tecstilau, Biolegwyr Morol, Meddygon, Cyfrifwyr, Crefftau Adeiladu Medrus, Dylunwyr, Athrawon STEM, Gwyddonwyr Amgylcheddol, Rhaglenwyr Cyfrifiaduron.
Ledled y DU, y graddau STEM gyda'r mwyaf o swyddi ar gael yn 2018 oedd:
Ffynhonnell: Top 10 Highest Paying STEM Degrees in the UK – Study International
Roedd y galw mwyaf am bobl gyda graddau Cyfrifiadureg, roedd dros 4,000 o swyddi ar gael, gyda swyddi mewn Peirianneg yn dod yn ail agos gyda bron i 3,000 o swyddi ar gael.
A fydd y wybodaeth hon yn eich helpu i benderfynu pa bynciau STEM i'w hastudio yn y Brifysgol?
Gallwn hefyd edrych ar y swyddi STEM sy'n talu'r fwyaf:
Ffynhonnell: Top 10 Highest Paying STEM Degrees in the UK – Study International
Beth fyddai'n eich dylanwadu fwyaf wrth ddewis gyrfa? Y swyddi sydd ar gael, y cyflog, neu rywbeth arall?
5. Pa bobl enwog sy'n gweithio mewn STEM?
Mae yna lawer o enwogion sydd â graddau STEM, megis Rowan Atkinson (Mr. Bean) sydd â gradd Meistr mewn Peirianneg, Lisa Kudrow (Phoebe o Friends) sydd â gradd mewn Bioleg a Brian May (gitarydd o'r band Queen) sy'n â PhD mewn Astroffiseg. Os dywedaf yr enwau Albert Einstein neu Marie Curie, mae'n debyg y gallech ddweud wrthyf pam eu bod yn enwog, ond mae hefyd yn bwysig gwybod am wyddonwyr enwog sy'n gweithio heddiw, dyma rai enwau y dylech eu gwybod:
Tim Berners-Lee (Ganed yn Llundain, 1955) – datblygodd y We Fyd Eang, protocol HTTP a HTML. Diolch iddo fe, mae gennym ni fynediad i'r we fyd-eang a'r tudalennau gwe rydyn ni i gyd yn eu defnyddio heddiw!
Yr Athro Julie Williams (Ganed ym Methyr Tudful, 1957) – cyn Brif Gynghorydd Gwyddonol Cymru, Athro Geneteg Niwroseicolegol ym Mhrifysgol Caerdydd. Mae Julie yn un o brif gyfranwyr y byd i ymchwil Alzheimers.
Larry Page (Ganwyd yn UDA, 1973) a Sergey Brin (Ganed yn Rwsia, ym 1973) - Sylfaenwyr Google, dynion busnes, Gwyddonwyr Cyfrifiadurol ac entrepreneuriaid rhyngrwyd. Ydych chi'n edrych ar 'Google' i ddarganfod mwy am bethau? Rwy'n gwybod fy mod yn ei wneud.
Lyn Evans (Ganed yn Aberdâr, Cymru, 1945) – Arweinydd prosiect y Gwrthdarwr Hadron Mawr (LHC) yn CERN. Yr LHC yw'r cyflymydd gronynnau mwyaf yn y byd ac fe'i defnyddir i ddarganfod gronynnau newydd (fel yr Higgs Boson) a hybu eu gwybodaeth am ffiseg gronynnau.
Dr Emma Hayhurst (rhagor o wybdoaeth yma) – Datblygodd Emma a chydweithwyr ym Mhrifysgol De Cymru brawf diagnostig cyflym newydd i ganfod a yw pobl wedi’u heintio’n weithredol â Covid-19. Maent hefyd wedi creu dyfais gludadwy i fynd gyda'r prawf a all roi canlyniadau cywir mewn cyn lleied ag 20 munud, gan atal yr angen i gymryd samplau i labordy.
–
Meddai Athro Ms Rees, “Roedd y sesiwn yn wych, yn ddiddorol ac roedd y plant wrth eu boddau. Dysgais i bethau newydd hefyd!”
Meddai Cydlynydd USW Technocamps, Laura Roberts, “Nod y sesiwn gyrfaoedd STEM hon yw cael dysgwyr i feddwl am eu gyrfaoedd posib yn STEM yn y dyfodol drwy agor eu llygaid i’r amrywiaeth eang o raddau a swyddi STEM sydd ar gael, yn ogystal â’u cyflwyno i fodelau rôl STEM go iawn sy’n gweithio yng Nghymru. Gobeithiwn y bydd natur ryngweithiol y sesiwn yn torri’r norm o sgyrsiau gyrfaoedd sych ac yn eu hysbrydoli i wneud rhywfaint o’u hymchwil eu hunain i feysydd STEM sydd o ddiddordeb iddynt..”